Ja cała się z tego składam

adminJa cała się z tego składam, Stół kobiet

„Ten dom, ulica, podwórze – ja cała się z tego składam” – fragment wypowiedzi Elżbiety, bohaterki „Granicy” Zofii Nałkowskiej, jest główną ideą projektu realizowanego od czerwca do listopada 2020 roku przez Muzeum im. Zofii i Wacława Nałkowskich „Dom nad Łąkami” w Wołominie. Zadanie finansowane jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze środków z programu Narodowego Centrum Kultury „Kultura w sieci”. Projekt składa się z cyklu filmów udostępnianych w sieci oraz projektu kulturalnego powstałego we współpracy z artystką wizualną Anną Baumgart oraz kuratorką Anną Łazar, którego efekt końcowy dostępny jest w postaci aplikacji mobilnej. Wszystkie działania mają na celu pokazać dom pisarki jako miejsce, które ją ukształtowało i które do dziś kultywuje najlepsze tradycje rodziny oraz integruje społeczność lokalną.

Wśród siedmiu zaplanowanych działań, cztery są rejestracją wykładów dotyczących życia i twórczości Wacława Nałkowskiego i Zofii Nałkowskiej, pomyślanych jako dodatkowy cenny materiał edukacyjny w zdalnym nauczaniu.

Zarejestrowane zostały również dwa spotkania z badaczkami literatury zajmującymi się nieznanymi przykładami piśmiennictwa kobiet, promujące pracę badawczą kobiet i osiągnięcia humanistyki polskiej.

Ostatnim elementem składowym projektu, jest internetowy performance kulturalny poświęcony mieszkankom Wołomina, pt. „Stół Kobiet”. To wydarzenie kulturalne skupia się na rozmowach z okolicznymi mieszkankami i mieszkańcami, którzy zostali poproszeni o opowiedzenie przed kamerą o 3 kobietach ważnych w ich życiu:

  • o kobiecie bliskiej;
  • o kobiecie, z którą łączyła ich wspólna praca lub inny sposób funkcjonowania poza kręgiem rodzinnym;
  • o kobiecie, której nie trzeba znać osobiście  – pisarce, dziennikarce, działaczce społecznej czy samorządowej lub nawet postaci literackiej.

Działanie to jest kontynuacją projektu artystycznego, który odbył się już w kilku miejscach w Polsce –  w Galerii Miejskiej BWA w Bydgoszczy, na Festiwalu Czterech Kultur w Łodzi, w Galerii Labirynt w Lublinie i w Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu. Ta odsłona wydarzenia wyrosła wokół refleksji, że „Dom nad Łąkami” wiąże się z historią rodziny ludzi kultury i oświaty: Wacława, Anny, Hanny i Zofii, których rola w pracy organicznej pozwalającej na odzyskanie niepodległości w 1918 roku, budowaniu świadomości społecznej, wzbogaceniu kultury polskiej wieku XX jest niezaprzeczalna. Performance jest inspirowany historią domu nad łąkami, jako miejsca spotkań ludzi tworzących kulturę i czujących odpowiedzialność za budowanie tkanki społecznej.

W „Stole kobiet” byliśmy ciekawi historii i wiedzy mieszkańców Wołomina. Poza tym, chcieliśmy zwyczajnie posłuchać tego, co kobiety i mężczyźni z naszego miasta mają do powiedzenia o przeszłości i przyszłości.  Każda zaproszona osoba miała taki sam czas na opowieść, z każdą pracowała ekipa filmowa. Wypowiedzi zostały zebrane, opracowane, zmontowane i powszechnie udostępne w aplikacji zaprojektowanej specjalnie dla naszego projektu. Tym samym w Wołominie powstało archiwum wypowiedzi uczestników, które stało się świadectwem naszych czasów. Bo to, co wybieramy z historii ma wpływ też na to, jaka będzie przyszłość.

Ważnym elementem tego projektu jest też przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu. Intencją naszą było, by ten inkluzyjny performance za pomocą kontaktów międzyludzkich, zaangażowania i prowadzonego dialogu, które stanowiły podstawę procesu twórczego i były równoważne z planowanym efektem końcowym, oraz narzędzi dostępnych w cywilizacji cyfrowej wzmocnił naszą samoświadomość i poczucie sprawczości, a także przeciwdziałał atomizacji i poczuciu izolacji.

Wszystkie elementy składowe projektu „Ja cała się z tego składam” są przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami słuchu. Wykłady i spotkania z badaczkami literatury oraz zostały opatrzone napisami, natomiast „Stół Kobiet” został przetłumaczony na polski język migowy lub ma dostępne napisy.

Podczas prac przy realizacji projektu szczególna uwaga zwracana była na zachowanie bezpiecznych odległości, używanie maseczek i przyłbic oraz dezynfekcję.

Przy realizacji projektu pracowali:

  • Anna Baumgart – autorka projektu „Stół Kobiet”, artystka postkonceptualna, reżyserka i scenografka. Tworzy prace zaliczane do nurtów sztuki krytycznej, w których analizuje zagadnienia związane z kulturowymi wzorcami zachowań i stereotypami społecznymi oraz realizuje projekty powiększające widzialność kobiet w przestrzeni publicznej.  Od 1997 zajmuje się sztuką wideo, często tworząc filmy nawiązujące swą formą do dokumentów i reportaży. Wielokrotna stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundacji Kultury. Jej prace znajdują się w prestiżowych kolekcjach sztuki, m.in.: Hauser & Wirth, FRAC Poitou-Charentes, Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki; kolekcjach „Znaków Czasu”, Szczecin , Lublin, Olsztyn; Kolekcji Parlamentu Europejskiego, Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych, Wrocław;  Muzeum Narodowego w Warszawie.
  • Anna Łazar – redaktor merytoryczna projektu „Stół kobiet”; realizuje projekty, wykłada i pisze teksty o kulturze współczesnej. Ponad dekadę pracowała w dziedzinie dyplomacji publicznej i kulturalnej w MSZ, dyrektorując w Instytutach Polskich w Kijowie i w Sankt-Petersburgu oraz w licznych organizacjach pozarządowych.
  • Grzegorz Pacek – operator i montażysta „Stołu Kobiet”; reżyser filmów fabularnych i dokumentalnych, scenarzysta.
  • Jakub Alejski – twórca aplikacji mobilnej dla „Stołu Kobiet”; związany z Instytutem Teatru i Sztuki Mediów na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Członek Centrum Badawczego HAT.
  • Olga Beyga – autorka grafik do „Stołu Kobiet”; Artystka wizualna, graficzka. Absolwentka Wydziału Grafiki Projektowej na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Na co dzień zajmuje się pracą w kulturze i grafiką projektową.
  • Łukasz Rygało – twórca strony internetowej oraz wsparcie technologiczne dla projektu.
  • Michał Wagner – operator i montażysta wykładów oraz spotkań „Archiwum kobiet”.
  • Krystyna Gostyńska – koordynatorka projektu.

Oraz wolontariuszki: Emilia Łazar, Magdalena Krysik i Maja Sobczak.

Efektami projektu są: